Hậu sản sau sinh là gì? 5 bệnh hậu sản sau sinh thường gặp

Hậu sản sau sinh không chỉ là một quãng thời gian quan trọng đối với sức khỏe của người mẹ. Mà còn đặt ra nhiều thách thức trong việc quản lý và điều trị các vấn đề sức khỏe nói trên. Việc nhận biết và tìm hiểu về những vấn đề này sẽ giúp phụ nữ vượt qua giai đoạn hậu sản một cách khỏe mạnh và tích cực. Tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển và chăm sóc em bé mới sinh.

Vì thế, sau sinh nếu không có những điều kiện tốt nhất để cơ thể hồi phục, nữ giới rất dễ bị bệnh hậu sản. Vậy bệnh hậu sản là gì? Nguy hiểm như thế nào? hãy cùng Minizon Kids tìm hiểu qua những chia sẻ dưới đây nhé!

Hậu sản sau sinh là gì?

Hậu sản là giai đoạn 6 tuần kể từ ngày sinh. Lý do có khoảng thời gian như vậy là. Vì khi mang thai, các cơ quan sinh dục của phụ nữ phát triển để thích nghi với việc có em bé. Sau khi sinh con được 6 tuần ngoại trừ vú vẫn phát triển để nuôi con. Các cơ quan sinh dục dần trở lại bình thường như trước sinh.

Vậy bất cứ người phụ nữ nào sau khi thực hiện thiên chức sinh con xong. Cũng sẽ bước vào giai đoạn hậu sản. Nếu phụ nữ không được chăm sóc. Đặc biệt trong giai đoạn sinh con sẽ rất dễ mắc một số bệnh lý. Nhóm bệnh này được gọi chung là bệnh hậu sản sau sinh.

Các biến đổi về thể chất thường bao gồm sự co bóp của tử cung. Sự giảm kích thước của tử cung và âm đạo, giảm lượng máu và nước trong cơ thể. Cũng như sự giảm trọng lượng do mất nước và máu trong quá trình sinh nở. Ngoài ra, hậu sản cũng đi kèm với các biến đổi nội tiết tố. Đặc biệt là sự giảm đi đột ngột của hormone progesterone và estrogen.

Các căn bệnh hậu sản phổ biến ở phụ nữ

Dưới đây là danh sách các bệnh hậu sản sau sinh mà phụ nữ thường mắc phải:

1. Băng huyết sau sinh

Đây chính là biến chứng có nguy cơ cao nhất xảy ra trong vòng 24 giờ đầu sau sinh. Và cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở các sản phụ. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng băng huyết sau sinh có thể là do:

– Sinh nở nhiều lần khiến cơ tử cung bị yếu

– Sản phụ đẻ nhanh, nhất là đẻ trong tư thế đứng

– Sản phụ đã từng nạo hút thai nhiều lần hoặc sảy thai

– Buồng tử cung sót nhau

– U xơ tử cung, sẹo mổ tử cung hoặc tử cung bị giãn quá mức do thai to, đa ối, đa thai, dị dạng tử cung

– Quá trình chuyển dạ kéo dài, ối bị nhiễm khuẩn

– Đẻ thai lưu, đẻ non

– Đỡ đẻ sai cách, sản phụ rặn trước khi cổ tử cung mở

– Hộ sinh lấy nhau không đúng cách, dây nhau quấn cổ nhiều vòng

– Cơ thể sản phụ suy nhược, huyết áp cao, thiếu máu, nhiễm độc thai nghén.

Băng huyết sau sinh được nhận biết qua các triệu chứng như sổ nhau. Chảy máu nhiều sau sinh, sản phụ bị choáng váng, huyết áp hạ, mạch nhanh, vã mồ hôi, tay chân lạnh,… Do mất quá nhiều máu. Tình trạng này rất nguy hiểm và nguy cơ tử vong cao. Do đó khi thấy có các triệu chứng bất thường xảy ra, sản phụ và người nhà cần thông báo ngay cho bác sĩ.

2. Tiền sản giật sau sinh

Tương tự như tiền sản giật thai kỳ, tiền sản giật cũng có thể xuất hiện sau sinh mặc dù hiếm gặp hơn. Nguyên nhân là do sự xuất hiện của tình trạng tăng protein niệu và huyết áp cao sau sinh. Hiện tượng này sẽ xảy ra trong vòng 48 giờ sau khi sản phụ lâm bồn. Nhưng cũng có khi phải tới 6 tuần sau mới phát giác.

Các biểu hiện của bệnh bao gồm: đạm niệu, tăng huyết áp, chóng mặt. Hoa mắt, nhức đầu, tiểu ít, đau thượng vị, phù, tăng cân nhanh. Nếu không được cấp cứu kịp thời, tiền sản giật có thể. Gây nên các biến chứng nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh:

– Phù phổi: nước tích tụ nhiều trong phổi cản trở quá trình hô hấp của sản phụ;

– Sản giật hậu sản: kèm theo các cơn co giật khiến gan, não và thận có nguy cơ bị tổn thương vĩnh viễn, Thậm chí là tử vong;

– Thuyên tắc mạch: thiếu máu nuôi dưỡng làm hoại tử các cơ quan trong cơ thể.

Hiện nay vẫn chưa có biện pháp ngăn ngừa chứng tiền sản giật sau sinh. Vì vậy các mẹ bầu lẫn sản phụ cần tự trang bị các kiến thức cần thiết về căn bệnh này. Và khi phát hiện ra dấu hiệu bệnh, hãy tới ngay các cơ sở y tế gần nhất.

3. Nhiễm khuẩn hậu sản

Nhiễm khuẩn hậu sản là gì? Đó là biến chứng xảy ra trong giai đoạn sau sinh do các loại vi khuẩn gây nên. Ví dụ như E.Coli, liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn, Bacteroides, Clostridium,… Chúng có thể bắt nguồn từ chính cơ thể của sản phụ, từ dụng cụ đỡ đẻ, từ người xung quanh hay do thủ thuật mổ lấy thai,…

Bệnh có thể phát triển ở âm đạo, đi tới cổ tử cung, vòi tử cung sau đó tiến vào phúc mạc. Vi khuẩn còn có khả năng tấn công vào vị trí nhau bám vào máu và gây nhiễm trùng máu. Nhiễm khuẩn hậu sản sẽ càng trở nên nguy hiểm hơn nếu sản phụ bị thiếu máu. Dinh dưỡng kém, ối vỡ non, nhiễm độc thai nghén, ứ sản dịch. Cơn chuyển dạ kéo dài, tiền sử viêm cổ tử cung, viêm âm đạo,…

Khi bị bệnh, sản phụ thường có biểu hiện là mệt mỏi, sốt trên 38 độ C. Sản dịch hôi, đau sưng mủ ở chỗ viêm,… Nếu nhiễm khuẩn nặng các mẹ có thể bị hạ huyết áp, rét run và sốt cao.

4. Sau sinh bị viêm đường tiết niệu

Phụ nữ dễ gặp phải tình trạng này hơn nam giới do cấu trúc đường niệu đạo ở nữ thường ngắn. Và gần khu  vực hậu  môn khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào. Đối với phụ nữ sau sinh do phải dùng băng vệ sinh để thấm hút sản dịch lâu ngày. Sẽ tạo cơ hội để vi khuẩn sinh sôi và gây bệnh ở niệu đạo. Đôi khi chúng còn xâm nhập vào thận dẫn tới viêm thận.

Sản phụ bị viêm đường tiết niệu sẽ có cảm giác buồn tiểu. Nhưng lượng nước tiểu lại rất ít, đau buốt, ngứa rát khi tiểu và nước tiểu đổi màu, thậm chí còn n bị đau âm ỉ vùng bụng dưới. Khi bị nặng sẽ là các triệu chứng như buồn nôn, sốt, ớn lạnh,…

Lúc này các mẹ nên đi khám để được điều trị từ sớm, đồng thời lưu ý vệ sinh cá nhân. Và chế độ ăn uống hàng ngày. Cụ thể hãy uống nhiều nước, lựa chọn những loại trái cây nhiều nước như bưởi, cam. Vì trong các loại quả này chứa nhiều vitamin C. Giúp chống oxy hóa, tăng cường miễn dịch và đào thải vi khuẩn qua đường nước tiểu.

5. Sản dịch bất thường

Sản dịch trong 3 ngày đầu sẽ bao gồm máu loãng và máu cục màu đỏ sẫm. 4  – 8 ngày tiếp theo sản dịch sẽ loãng hơn. Sau đó nó không có máu và chỉ còn là chất dịch trắng hoặc trong chứa bạch cầu và mô bị hoại tử. Sau khi sinh xong phụ nữ sẽ cần một khoảng thời gian từ 2 – 3 tuần để sản dịch tống xuất hết ra khỏi tử cung.

Thông thường sản dịch sẽ không có mủ, không có mùi hôi. Nhưng nếu đi qua âm đạo bị nhiễm khuẩn (liên cầu, tụ cầu, trực khuẩn,…). Thì sản dịch sẽ bị nhiễm những loại vi khuẩn này, từ đó có mủ và phát ra mùi hôi. Trong trường hợp sản dịch ngày càng nhiều, dai dẳng, mãi có màu đỏ sẫm thì cần theo dõi tình trạng sót nhau thai. Một số người còn thấy ra một ít máu vào khoảng 3 tuần sau sinh. Đây có thể là kỳ kinh non do niêm mạc của tử cung hồi phục sớm.

Nhìn chung trong giai đoạn vẫn còn sản dịch, phụ nữ không nên dùng tampon. Mà chỉ nên sử dụng băng vệ sinh. Ngoài ra nên tắm rửa sạch sẽ với nước ấm hàng ngày. Tắm nhanh dưới vòi sen và không nên ngâm mình trong bồn tắm.

6. Tắc tia sữa

Tắc tia sữa là hiện tượng rất phổ biến ở sản phụ nhưng. Do không biết bệnh hậu sản là gì nên nhiều người không biết đây cũng là một dạng của hậu sản. Nếu không xử lý kịp thời, tắc tia sữa có thể gây ra áp xe vú, nhiễm trùng hoặc xơ tuyến vú.

Triệu chứng cho thấy sản phụ bị tắc tia sữa là:

– Bầu vú căng cứng và đau nhức vô cùng khó chịu.

– Sờ vào ngực sẽ thấy có một hoặc nhiều cục cứng.

– Không thể tiết sữa hoặc có tiết sữa nhưng rất ít.

– Đôi khi có thể gây sốt.

7. Áp xe vú

Bệnh áp xe vú xảy ra khi sâu trong tuyến vú có ổ viêm do vi khuẩn gây ra. Vi khuẩn thường xuất phát từ đầu vú rồi thông qua các vết thương. Để đi vào ống dẫn sữa và bên trong tuyến vú gây viêm nhiễm.

Sản phụ sau sinh bị áp xe vú sẽ có triệu chứng:

– Rét run, sốt cao.

– Vú bị nóng, sưng, đỏ, đau.

– Xuất hiện hạch ở nách, ấn vào hạch sẽ cảm thấy đau đớn.

– Có lẫn mủ vàng ở trong sữa.

– Không tự chủ đại/tiểu tiện

Tình trạng này thường chỉ xuất hiện một khoảng thời gian ngắn. Chhủ yếu là do đáy bàng quang bị kéo giãn trong thời kỳ mang thai và sinh nở. Cơ xương chậu bị suy yếu, đáy chậu bị rách và cơ vòng quanh hậu môn bị tổn thương trong khi sinh. Sản phụ thường không thể tự chủ đại/tiểu tiện được khi căng thẳng, ho hoặc cười.

8. Trầm cảm

Trầm cảm sau sinh rất dễ xảy ra, nó là kết quả của những suy nghĩ tiêu cực. Mệt mỏi, rối loạn cảm xúc, buồn chán với nhiều vấn đề của cuộc sống. Đây là một bệnh lý không thể xem thường bởi ở mức độ nặng nhất. Nếu không được can thiệp nó sẽ không tự khỏi được và sản phụ có thể tự tử vì những áp lực đang phải trải qua.

Vậy triệu chứng nhận biết biến chứng hậu sản là gì khi sản phụ bị trầm cảm? Hầu hết những người bị trầm cảm sau sinh sẽ:

– Suy nhược cơ thể: do bị rơi vào trạng thái đau khổ, vô vọng, có cảm giác bị bỏ rơi,… Trong suốt thời gian dài nên cơ thể của phụ nữ sau sinh bị mệt mỏi triền miên và rơi vào tình trạng suy nhược.

– Đau và lo lắng mà không rõ nguyên nhân: sau khi sinh, không ít phụ nữ cảm thấy. Phải trải qua rất nhiều mối lo về kinh tế, con cái, gia đình, bản thân,… Và thấy bị đau dữ dội ở nhiều vùng của cơ thể như ngực, lưng, đầu, cổ,… Mà không rõ nguyên nhân.

– Hoảng hốt: do bị trầm cảm sau sinh nên nhiều sản phụ cảm thấy hoảng hốt trước. Những điều gặp phải hàng ngày và họ rất khó bình tĩnh lại.

– Có cảm giác ám ảnh: những người bị trầm cảm sau sinh thường cảm thấy bị ám ảnh. Với một hành động, một việc nào đó và đi kèm với nó là cảm giác tội lỗi không có căn nguyên.

– Rối loạn giấc ngủ: khó đi vào giấc ngủ và dễ thức giấc giữa đêm. Hoặc gặp ác mộng mà không thể ngủ lại được.

9. Nhiễm trùng đường tiết niệu sau sinh

Bộ phận sinh dục của phụ nữ có niệu đạo ngắn, gần hậu môn nên vi khuẩn dễ xâm nhập. Và gây ra nhiễm trùng đường tiết niệu.

Đối với phụ nữ sau khi sinh em bé, việc sử dụng băng vệ sinh do tình trạng sản dịch. Có thể là nguyên nhân khiến vi khuẩn phát triển và xâm nhập nhiệu đạo. Có nhiều trường hợp, vi khuẩn di chuyển tới thận và gây viêm thân.

Các triệu chứng thường thấy khi bị nhiễm trùng đường tiết niệu:

– Thường xuyên buồn tiểu nhưng lượng nước tiểu mỗi lần lại rất ít, cảm thấy đau buốt. Ngứa rát khi đi tiểu, nước tiểu đổi màu.

– Cảm thấy đau âm ỉ ở bụng dưới.

– Nếu gặp tình trạng nặng hơn, có thể bị sốt, ớn lạnh, buồn nôn.

Cách đối phó với căn bệnh hậu sản sau sinh như sau:

Khi nhận thấy các triệu chứng hậu sản sau sinh này, các mẹ cần thông báo với bác sĩ hoặc đi khám tại các cơ sở y tế.

– Chú ý chế độ ăn uống, giữ gìn vệ sinh cá nhân để phòng tránh hậu sản sau sinh

– Tăng cường các loại trái cây, rau củ chứa nhiều vitamin C. Để tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể.

– Nên uống khoảng 2,5 lít nước mỗi ngày để loại bỏ vi khuẩn ra khỏi đường tiết niệu

– Tuyệt đối không nên nhịn tiểu vì nước tiểu càng tồn đọng, vi khuẩn càng sinh sôi. Dễ dẫn đến hậu sản sau sinh

– Giữ gìn vệ sinh vùng kín hàng ngày để ngăn ngừa hậu sản sau sinh

10. Táo bón và trĩ sau sinh

Trĩ và táo bón có thể xảy ra cả khi người mẹ đang mang thai và trong quá trình hậu sản sau sinh. Đối với trĩ và táo bón khi mang thai, các mẹ có thể dùng thuốc mỡ, thuốc xịt. Bổ sung chất xơ vào thực đơn ăn uống, uống nhiều nước. Các mẹ không được sử dụng thuốc nhuận tràng. Thuốc đạn hay thụt nếu chưa được sự đồng ý của bác sĩ

Lưu ý khi điều trị táo bón sau sinh:

– Hạn chế sử dụng thuốc do thuốc có thể đi vào sữa, ảnh hưởng không tốt tới em bé

– Chế độ ăn uống giúp phòng ngừa bệnh hậu sản sau sinh. Ăn các loại thực phẩm nhuận tràng như rau xanh, hoa quả tươi. Bổ sung lợi khuẩn cho đường tiêu hóa bằng cách ăn sữa chua.

– Hạn chế căng thẳng, lo âu cũng là cách hạn chế hậu sản sau sinh hiệu quả

– Không ăn các loại thức ăn khó tiêu như đồ chiên rán, đồ ăn nhiều dầu mỡ, các chất kích thích…

– Chia nhỏ các bữa ăn, ưu tiên ăn thức ăn lỏng, tuân thủ ăn uống đúng giờ

– Tập thể dục nhẹ nhàng giúp phòng tránh hậu sản sau sinh

– Không nhịn đại tiện, không ngồi lâu trong nhà vệ sinh

11. Đại – tiểu tiện không tự chủ

Tình trạng hậu sản sau sinh phổ biến là tiểu tiện, đại tiện không tự chủ. Khi đáy bàng quang bị kéo giãn trong quá trình mang thai, sinh nở, sản phụ sẽ dễ bị tiểu tiện không tự chủ khi cười, ho hoặc căng thẳng.

Trong trường hợp này, mẹ nên sử dụng băng vệ sinh hàng ngày để khắc phục. Bên cạnh đó, mẹ cũng nên chú ý tới các dấu hiệu đi kèm. Như khó chịu khi tiểu tiện, nóng rát, đau nhức vì đây có thể là biểu hiện của nhiễm trùng bàng quang.

Đối với tình trạng đại tiện không tự chủ, nguyên nhân là do người mẹ bị suy yếu cơ xương chậu. Rách đáy chậu, tổn thương thần kinh tại các cơ vòng quanh hậu môn trong khi sinh em bé. Tình trạng này chủ yếu gặp phải đối với các mẹ sinh thường và có thời gian chuyển dạ kéo dài.

12. Lên máu hậu sản

Lên máu hậu sản là căn bệnh hậu sản sau sinh thường thấy đối với sản phụ bị cao huyết áp. Sau khi sinh 12 tuần mà huyết áp của sản phụ không trở lại bình thường. Thì có thể xác định là bị cao huyết áp. Nguyên nhân gây ra cao huyết áp sau sinh vẫn chưa được xác định.

Nếu không được điều trị sớm, lên máu hậu sản sau sinh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:

– Suy tim, giãn thất phải, dày thất trái

– Tai biến mạch máu não,

– Bệnh mạch vành,

– Bệnh lý ở võng mạc

– Suy thận

– Đạm niệu

– Bệnh lý mạch máu ngoại biên

13. Rạn da

Tình trạng rạn da thường xuyên xuất hiện ở vùng ngực, đùi, hông và bụng của mẹ bầu. Những vết rạn này đến từ sự thay đổi nội tiết tố và quá trình căng ra của da. Và chúng có thể trở nên nổi bật hơn sau khi bạn sinh con. Thực tế là rất khó. Để làm cho tình trạng rạn da biến mất hoàn toàn nhưng chúng có thể mờ dần theo thời gian.

Bạn có thể sử dụng những loại kem chuyên dụng hoặc các biện pháp từ thiên nhiên. Để những vết rạn nhanh chóng biến mất.

14. Rụng tóc

Trong thời gian mang thai, nội tiết tố tăng vọt khiến tóc trở nên chắc khỏe, bóng mượt và ít rụng hơn. Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau khi em bé ra đời, nhiều bà mẹ bắt đầu. Đối mặt với một tình trạng tồi tệ khi tóc rụng với tốc độ đáng báo động. Nếu đang trong tình trạng này, bạn không lên quá lo lắng. Thực tế là lượng tóc rụng trong thời kỳ hậu sản chỉ tương đương. Với lượng tóc đáng lẽ sẽ bị rụng trong thời gian bạn mang thai mà thôi.

Nguyên nhân gây bệnh hậu sản sau sinh

Bệnh hậu sản sau sinh do nhiều nguyên nhân gây ra, có thể kể đến như:

– Trong suốt thai kỳ, mẹ bầu không được chăm sóc đầy đủ dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng. Cơ thể suy nhược, thể lực giảm sút. Những điều đó dẫn đến bệnh hậu sản sau sinh.

– Trong những tháng cuối thai kỳ, mẹ bầu thường xuyên bị căng thẳng, mệt mỏi hay trầm cảm thai kỳ. Điều này làm cho cơ thể khó hấp thụ dinh dưỡng. Từ đó dẫn đến kiệt sức và tăng nguy cơ mắc bệnh hậu sản sau sinh.

– Áp lực trong quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc em bé cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của người mẹ. Khiến cơ thể dễ mắc bệnh hậu sản sau sinh hơn.

Cách phòng ngừa hậu sản sau sinh

Để hạn chế các biến chứng nguy hiểm của hậu sản sau sinh, các mẹ cần áp dụng các biện pháp:

– Thường xuyên đo huyết áp

– Quan tâm đến các dấu hiệu như choáng, co của tử cung khi vỡ nước ối

– Theo dõi sản dịch gồm: màu, số lượng, mùi

– Đi lại và vận động nhẹ ngay khi có thể cũng là cách hạn chế hậu sản sau sinh

– Theo dõi lượng nước tiểu, số lần đại tiện để hạn chế liệt ruột và bàng quang

– Chú ý giữ ấm cơ thể, không quạt trực tiếp vào người, không để cơ thể bị nhiễm lạnh. Cần nằm trong phòng kín, không có gió lùa

– Thường xuyên vệ sinh vùng kín, không mặc quần áo quá chật, thay đồ lót thường xuyên

– Chế độ ăn uống khoa học, đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể

Những điều cần lưu ý để tránh hậu sản sản sau sinh

Để phòng tránh hậu sản sau sinh, mẹ nên lưu ý đối với chế độ ăn uống như sau:

– Không nên ăn đồ ăn trong vòng 6 giờ đầu sau mổ. Chú ý nguyên tắc: ăn từ chất lỏng, đến đặc, ăn cơm khi đã xì hơi.

– Sau khi sinh, nên uống nước lọc, ăn cháo loãng.

– Sau khi đã xì hơi thì có thể ăn uống như bình thường và mẹ sau sinh nên ăn. Những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như thịt, cá, trứng, sữa…

– Không dùng các loại gia vị hoặc đồ uống kích thích, chỉ nên uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi

– Mẹ sau sinh cần được ngủ đủ giấc, trung bình từ 8 – 9 tiếng mỗi ngày. Việc ngủ đủ giấc sẽ giúp người mẹ nhanh hồi phục. Và giữ được tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, trầm cảm sau sinh.

– Người thân trong gia dình cần quan tâm, hỗ trợ chăm bé để tăng thời gian nghỉ ngơi của mẹ.

– Những người thân trong gia đình, đặc biệt là người chồng, cần thường xuyên trò chuyện, giải tỏa căng thẳng, áp lực cho mẹ. Bên cạnh đó, người nhà nên chủ động quan tâm, chăm sóc cả mẹ lẫn em bé.

Lời kết

Những thông tin Minizon Kids chia sẻ trên đây đã giúp giải thích được bệnh hậu sản là gì? Khi biết trước các nguy cơ hậu sản sau sinh, các mẹ nên chủ động chăm sóc bản thân thật kỹ trong giai đoạn mang thai. Và cả sau khi lâm bồn, điều này giúp phòng tránh tối đa rủi ro gặp phải tình trạng hậu sản nguy hiểm.

Minizon Kids chân thành cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết và chúc bạn luôn luôn khỏe mạnh và vững vàng nhé!